Inzicht in maatschappelijk budget woningcorporaties
DrieKamerModel
Het DrieKamerModel is een sturingsmodel dat corporaties ondersteunt in transparante besluitvorming en communicatie over strategische keuzes op het gebied van maatschappelijke taken, renderend vastgoed en financiën. In het model, ontwikkeld door Ortec Finance, krijgen deze drie onderdelen een eigen plaats (kamer), in de maatschappelijke kamer, de vastgoed kamer en de vermogenskamer.
Normaal bestempelen corporaties bepaalde activiteiten in hun geheel als ‘maatschappelijk’. Het DrieKamerModel doet dit niet. Het maatschappelijke is een activiteit waarvan een maatschappelijke prestatie verwacht wordt. Deze maatschappelijke investering komt bovenop de basisexploitatie en rendeert financieel niet of minder. Dat onderscheid maakt het ‘maatschappelijke’ van de corporatie een stuk scherper.
Intern opdrachtgeverschap
Hoe geeft een corporatie intern goed opdracht voor maatschappelijke prestaties als verbeteren van betaalbaarheid en beschikbaarheid? Dudok Wonen, Staedion, Woonwaard, Lefier, De Kombinatie,Talis, Wonen Centraal zochten samen met Platform31 in het project Intern Opdrachtgeverschap uit hoe dit eruitziet voor misschien wel de belangrijkste kamer in het DrieKamerModel: de Maatschappelijke Kamer. In deze pilot zijn 7 maatschappelijke prestaties en 5 activiteiten, ofwel bestedingscategorieën, van woningcorporaties benoemd en voorzien van meetindicatoren. “Werken met de maatschappelijke kamer heeft ons geholpen vat te krijgen op wat het maatschappelijke precies is”, gaf een van de corporaties aan.
Meer ervaringen van woningcorporaties zijn te vinden in het rapport Inzicht in en invloed op maatschappelijk budget woningcorporaties: Inrichtingsdocument Maatschappelijke Kamer (de link naar het rapport vindt u onderaan deze pagina).
Norm vergelijking corporatie en commerciële verhuurder
Corporaties hebben behoefte aan een eigen normenstelsel voor de basisexploitatie. Welk basisbedrag kan de vastgoedkamer rekenen voor bestedingscategorieën zoals beheer, onderhoud, prijsbepaling, investeren in vastgoed en verhuur? Wat doet een commerciële vastgoedpartij? Die normen blijken niet zomaar voorhanden te zijn. Corporaties Eigen Haard, Portaal, Vidomes, Wonen Limburg en Woonbron deden daar op eigen initiatief een voorzet voor. Platform31 werkte met deze partnercorporaties samen om kennis uit de verschillende pilots goed te delen.
Meer informatie over het werk van de Kopgroep is te lezen in Goed besteed? Bestedingscategorieën maatschappelijke Kamer (de link naar het rapport vindt u onderaan deze pagina).
Samenspraak met stakeholders
Tijdens de pilot Stakeholdergesprekken werkte Platform31 afgelopen jaar samen met Elan Wonen, Pre Wonen, Staedion, Dudok Wonen, Brabantse Waard en Tiwos en hun betrokken gemeenten Haarlem, Den Haag, Hilversum, Moerdijk en Tilburg aan een scherper dialoog met gemeenten, huurders en zorginstellingen. In dit project werd onder meer de samenstelling van het maatschappelijk budget van corporaties duidelijk. Een belangrijk inzicht daarin is dat een groot deel – soms wel 60 á 80 procent – daarvan vast ligt in contracten en afspraken en dat in een beperkt deel van het budget nog maar keuzes te maken zijn.
Een van de gemeenten gaf aan: “We hebben op basis van de informatie en het gesprek over de besteding van het maatschappelijk budget een veel gelijkwaardiger gesprek gehad, waarbij de argumenten voor elkaars prioriteiten goed besproken zijn.” Platform31 ontwikkelde samen met Opstelten Speelgoed een stakeholderspel waarbij prioriteiten in maatschappelijke prestaties worden gekozen en het maatschappelijke budget verdeeld moet worden.
Ga voor meer informatie over dit project en het spel de handreiking Inzicht in en invloed op maatschappelijk budget woningcorporaties: Handreiking bij stakeholdergesprek over besteding maatschappelijk corporatiebudget (de link naar het rapport vindt u onderaan deze pagina).
Schijnbare tegenstellingen slechten
Tijdens een bijeenkomst eind januari deelden de corporaties hun ervaringen en maakten plannen voor een vervolg van het project. Financieel Directeur Dirk Jan van der Zeep van Portaal ziet het DrieKamerModel als middel om transparanter te werken, zowel intern als extern met de belanghebbenden. Ook biedt het model goede aangrijpingspunten om schijnbare tegenstellingen te slechten vanuit samenwerking.
Vervolgpilot dit voorjaar
Voor het afwegen van investeringskeuzes is een scherpe blik nodig om corporaties nog beter maatschappelijk te laten presteren. De woningcorporaties onderschrijven dat het werken met het DrieKamerModel bijdraagt aan die professionalisering, maar er nog veel te winnen is door meer en beter te leren werken met het DrieKamerModel. Platform31 en de corporaties beginnen daarom binnenkort met een vervolgpilot. Na het droogzwemmen van afgelopen jaar gaan we nog meer in de praktijk met het DrieKamerModel aan de slag. Ook betrekken Platform31 en de corporaties partijen zoals Aedes, het Corporatie Benchmark Centrum en het CFV om het DrieKamerdenken verder te agenderen. Ook de VNG, Woonbond, WSW en VTWzijn betrokken bij de ontwikkelingen In Inzicht in en invloed op maatschappelijk budget woningcorporaties: Dit in de Maatschappelijke Kamer zijn de drie deelpilots Maatschappelijke Kamer samengevat.
Bron: Platform 31