“Nederlanders hebben zelf vaak de beste ideeën om hun eigen omgeving, beter, mooier, betrokkener en socialer te maken”, schrijven de Kamerleden Gert-Jan Segers en Diederik Samsom in een gezamenlijke initiatiefnota (2016) over de coöperatieve samenleving. Op het terrein van wonen, maar ook rond thema’s als energie, veiligheid en zorg ontstaan steeds meer initiatieven waarin burgers zoeken naar ruimte om hun omgeving zelf vorm te geven. Soms gebeurt dit samen met professionals in de frontlinie, soms samen met overheden. Op het grensvlak van overheid, markt en samenleving ontstaan daarbij nieuwe hybride vormen van publiek-private samenwerking.

In november 2017 nam minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de motie Van der Graaf en Kuiken over. De motie verzoekt de regering “om de belangrijkste obstakels voor burgerinitiatieven met een coöperatieve structuur of een andere rechtsvorm in kaart te brengen en te verkennen op welke wijze deze obstakels kunnen worden weggenomen”. Hier gaat het niet noodzakelijkerwijs om publieke taken, maar dat kan natuurlijk wel.

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) bracht Platform31 de huidige positie van burgerinitiatieven met een coöperatieve structuur of andere juridische vorm op de domeinen wonen, zorg en welzijn, energie en veiligheid in kaart. Hoeveel van dergelijke burgerinitiatieven zijn er op de verschillende domeinen, en welke vormen bestaan er? Ook leest u in dit rapport welke obstakels burgerinitiatieven op de diverse terreinen tegenkomen, onder meer in hun contact met de overheid. Daarnaast richtte de verkenning zich op mogelijke oplossingen voor die obstakels.